کروز کنترل چیست؟ آیا تمایل دارید با انواع کروز کنترل و نحوه کار با کروز کنترل آشنا شوید؟ این پُست مجله آریان یدک را حتما با دقت مطالعه کنید. جالب است که تمام فناوریهای مورد استفاده در خودروها دقیقا همان چیزی هستند که ما انتظار داریم و به آن نیاز پیدا میکنیم. این موضوع میتواند قدرت بالای مهندسین و طراحان خودرو در جهان را نشان دهد. وقتی شما در یک سفر طولانی دوستانه پشت فرمان نشسته و در حال رانندگی در یک جاده بسیار زیبا و خلوت هستید، تنها شما به عنوان یک راننده لذتی از در کنار دوستان نخواهید برد. چه خوب میشد که خودرو فناوری داشت که آن را در مسیر مستقیم جاده و البته با سرعت ثابت به صورت ایمن کنترل میکرد نه؟
در خودروهای مدرن، ولی نه آنچنان لوکس فناوری برای این منظور در نظر گرفته شده که از اصطلاح کروز کنترل (Cruise Control) برای آن استفاده میشود. تاثیر این فناوری در رانندگی کاملا ساده اما بسیار دلنشین است. هر خودرویی برای سفرهای طولانی و رانندگی در یک مسیر با سرعت ثابت نیاز به داشتن آن دارد. اما انواع کروز کنترل چیست و نحوه کار آن در خودرو چگونه است؟ در این مقاله از مجله آریان یدک در کنار شما هستیم تا سیر تا پیاز این فناوری جذاب ولی نه چندان پیشرفته را به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید.
کروز کنترل چیست
قبل از هر چیزی باید تعریف کنیم که کروز کنترل چیست و چه کارکردی در خودرو دارد؟ Cruise Control در واقع سیستمی است که به صورت خودکار سرعت خودرو را بعد از تنظیم راننده ثابت باقی نگه داشته و دیگر نیازی به فشار دادن پدال گاز توسط راننده وجود نخواهد داشت. این سیستم خودرو را در یک مسیر مستقیم و با سرعت ثابت باقی نگه میدارد. البته در برخی از انواع کروز کنترلها امکان کاهش یا افزایش سرعت بر اساس سرعت خودرو روبرویی نیز وجود دارد که درباره آنها نیز صحبت خواهیم کرد.
این سیستم به خودرو اجازه نمیدهد که از سرعت تنظیم شده توسط راننده خارج شود. فرض کنید که در یک سراشیبی در حال رانندگی هستید و از فشردن دائم پدال گاز و ترمز خسته شدید. برای رهایی از این خستگی تنها کافی است سرعت بسیار کمی را برای خودرو تنظیم کرده و Cruise Control را در آن فعال کنید. ماشین شما شبیه به یک جت خودکار خواهد شد. همان اتوپایلوت که در هواپیماها برای ماندن در یک مسیر مستقیم و با سرعت ثابت استفاده میشود.
از این جهت اشاره نه چندان مدرن به این فناوری داشتیم که زمان اختراع آن به دهه 1940 در صنعت خودروسازی بر میگردد و در صنعت خودروسازی جهانی، دیگر اکثر خودروها به آن مجهز هستند، اما برای ماشینهای ایرانی یک آپشن فوقالعاده مدرن و بهروز محسوب میشود.
کروز کنترل در خودروهای ایرانی
در بالا تعریف کردیم که کروز کنترل چیست و چه کارکردی دارد. البته مزایا و معایب کروز کنترل را نیز برای درک هر چه بهتر این فناوری باید بررسی کنیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت؛ اما مهمتر از مزایا و معایب کروز کنترل بررسی شرایط آن در کشور ما است. کیفیت و راحتی کروز کنترل در خودروهای ایرانی با توجه به کیفیت فناوری به کار گرفته شده در خودروهای ایرانی به مراتب پایینتر است و بسیاری از شرایط موجود در نمونههای خارجی کروز کنترل در خودروهای ایرانی وجود ندارد.
یکی از مشخصات و ویژگیهای این فناوری در خودروهای مدرن خارجی، امکان تغییر سرعت در زمان استفاده است. در حالی که معمولا در نمونههای ایرانی چنین امکانی وجود ندارد. البته امکان اضافه کردن این فناوری را در برخی از خودروها میتوانیم ممکن بدانیم. بسیاری از افراد به دلیل نیاز مبرم به این فناوری در زمان رانندگی آن را بر روی خودرو خود نصب مینمایند.
نکته مهم دیگری که پاسخ سوال کروز کنترل چیست در ایران را تحت تاثیر قرار میدهد، استفاده از آن در خودروهای دنده دستی و یا دنده اتوماتهای ضعیف است. درصد قابل توجهی از ماشینهای دنده اتومات ایرانی کیفیت خوبی در گیربکس ندارند و کروز کنترل هم عملکرد مناسبی با خودروهای دنده دستی ندارد. به همین دلیل استفاده از این قطعه در خودروهای ایرانی با چالشهایی روبرو است.
نحوه کار کروز کنترل
بعد از اینکه تعریف کردیم کروز کنترل چیست و چه کارکردی در خودرو دارد، حالا نوبت به این رسیده که پرده از راز این فناوری در خودرو شما برداریم. نحوه کارکرد Cruise Control در خودرو چندان پیچیده نیست؛ اما برای این منظور باید سیستم استفاده شده در خودروهای قدیمی با خودروهای جدید مجهز به این سیستم را به صورت مجزا تعریف کنیم. به صورت کلی روش کار این فناوری کنترل سرعت ماشین با همان سرعتی است که راننده تنظیم میکند. یعنی پا را روی پدال گاز قرار داده و سرعت خودرو را به سرت مورد نظر میرسانید. حالا با فعال کردن Cruise Control سرعت ماشین در همان سرعت تنظیم میشود.
البته در خودروهای مدرنتر دکمههایی روی خودرو قرار گرفته که با استفاده از آنها شما میتوانید سرعت را تنظیم کنیم. این دکمهها یا روی فرمان یا جایی در بین سایر دکمههای خودرو در بالای دنده قرار دارند. با دکمه SET/ACCEL میتوانید برای تنظیم سرعت این فناوری اقدام کنید. اگر هم چنین دکمهای در خودرو نداشتید، با همان سرعتی که در رانندگی Cruise Control را فعال کردهاید، تنظیم خواهد شد.
اما نحوه کار کروز کنترل چیست. این فناوری در مدلهای قدیمی از طریق یک کابل سرعت خودرو را تنظیم مینماید. وقتی شما پدال گاز را فشار میدهید، در واقع در حال تنظیم کردن دریچه ورودی سیلندر و حجم احتراق در آن هستید. بنابراین Cruise Control تنها کافی است برای تنظیم سرعت این دریچه را تنظیم نماید. با این حساب به جای فشار دادن پدال گاز در این سیستم سوپاپ دریچه گاز با کابل متصل به یک محرک تنظیم شده و مقدار هوای ورودی به محفظه احتراق از این طریق تنظیم میشود.
در مدلهای بهروزتر و جدیدتر از کارکرد مختلفی برای آن استفاده میشود. برای اینکه بدانید در خودروهای به روزتر مکانیسم عملکرد کروز کنترل چیست باید با کارکرد ECU یا در اصطلاح رانندهها کامپیوتر ماشین آشنا باشید. در این مدلها به جای کابل سنسورهای متصل به ECU به عنوان واحد کنترل الکتریکی ماشین دریچه گاز را تنظیم مینمایند. برای درک هر چه بهتر آن نیز میتوانید ECU خودرو خود را مانند یک کنترل از راه دور تلقی کنید که با پالسهای الکتریکی همان کارکرد سیستمهای قدیمی را ایجاد مینماید.
مصرف سوخت با کروز کنترل چگونه است؟
یک اشتباهی که ممکن است در ذهن شما بعد از تعریف کارکرد Cruise Control ایجاد شده باشد، این است که این سیستم مصرف سوخت خودرو شما را ثابت باقی میگذارد. در واقع در آن در هر لحظه مقدار سوخت مشخص و ثابتی وارد محفظه سیلندر میشود که این طور نیست. دقت کنید که سرعت حرکت خودرو ثابت باقی میماند نه میزان سوخت مصرف شده.
سربلایی را تصور کنید که برای ثابت نگه داشتن سرعت ماشین در آن مجبور به فشار بیشتر پا روی پدال گاز هستید. ممکن است در تمام طول یک سربالایی سرعت ماشین شما ثابت باقی مانده باشد، اما با فشار بیشتر روی پدال گاز میزان سوخت مصرف شده متفاوت خواهد بود. Cruise Control نیز عملکرد مشابهی دارد و ثابت باقی نگه داشتن سرعت در آن به معنی ثابت باقی بودن مصرف سوخت نخواهد بود. البته این فناوری میتواند در نهایت باعث بهینهتر شدن میزان مصرف سوخت در خودرو شود.
انواع کروز کنترل
حالا نوبت به این رسیده که انواع کروز کنترل را بشناسید و هر کدام چه مزیتی برای خودرو شما دارند؟ در حقیقت ماهیت و کارکرد اصلی تمام انواع کروز کنترل یکسان است. اما میتوانیم برخی از مدلهای آن را پیچیدهتر بدانیم. به صورت کلی در خودروهای امروزی از دو مدل Cruise Control استفاده میشود.
1- مدلهایی معمولی که فقط سرعت را ثابت باقی نگه میدارند.
2- کروز کنترل تطبیقی (Adaptive Cruise Control) که به ACC نیز معروف هستند.
مدل اول که همان مدل معمولی است و در بالا توضیحات لازم درباره آن را ارائه کردیم. اما انواع کروز کنترل تطبیقی چیست و قرار است در این مدل چه اتفاقی در خودرو بیفتد؟
کروز کنترل تطبیقی چگونه است؟
نمونه مدرنتر از انواع کروز کنترل در خودروهای مدرن استفاده میشود که از آن با اصطلاح ACC یاد میشود. در این مدل دیگر خبری از تنها ثابت باقی نکه داشتن سرعت نیست و قرار است اتفاقات بیشتری نیز در آن رخ بدهد. در این مدلها در جاهایی که لازم است سرعت خودرو ثابت باقی میماند اما کارکرد اصلی آن در جادههای شلوغتر است که خودروهای بیشتری در کنار شما هستند. در این شرایط میتوانید با فعال کردن ACC به ECU خودرو خود فرمان دهید که سرعت خودرو را بر اساس سرعت خودرو جلویی تنظیم کند.
در این حالت وقتی سرعت خودرو جلویی کاهش پیدا کند، ACC سرعت خودرو شما را نیز کاهش خواهد داد و اگر سرعت خودرو جلویی افزایش پیدا کند، ACC میتواند سرعت ماشین شما را نیز افزایش دهد. از این رو صرفا برای استفاده در جادههای خلوت نخواهد بود و میتوانید در مسیرهای شلوغتر نیز از آن استفاده کنید.
نحوه کار کروز کنترل تطبیقی
اما نحوه کار کروز کنترل تطبیقی چیست و چگونه این تنظیم سرعت بر اساس سرعت خودرو جلویی انجام میپذیرد؟ جالب است که ACC بسیار وظیفه شناس است و ایمنترین شرایط را برای شما ایجاد خواهد کرد. نحوه تنظیم سوپاپ گاز در این مدل تفاوتی با مدل قبلی ندارد. موضوع مهم تنظیم سرعت در آن است. برای این منظور راننده میتواند یک سرعت حداکثری را برای آن تعریف نماید تا در هر صورت سرعت از این مقدار بیشتر نشود.
برای تنظیم سرعت نیز یک سنسور در قسمت جلویی خودرو تنظیم شده که روی خودرو روبرویی تنظیم و روی آن قفل میشود. حالا سیستم تنها کاری که باید کند این است که فاصله خودرو شما را با آن در حد 2 تا 3 ثانیه تنظیم و این فاصله زمانی را حفظ کند.
در این وضعیت اگر خودرو روبرویی سرعت خود را افزایش داد، متعاقباً سرعت خودرو شما نیز افزایش پیدا خواهد کرد و در صورت کاهش سرعت آن نیز شاهد کاهش سرعت ماشین شما خواهیم بود. البته در صورتی که چند خودرو به صورت همزمان در رادار سنسور جلو قرار بگیرند، متعاقباً سیستم ایمنترین شرایط را انتخاب کرده و کندترین خودرو را برای تنظیم سرعت انتخاب خواهد کرد. دقت کنید که این انتخاب به صورت خودکار در آن انجام میپذیرد و نیاز به هیچ تنظیمی نخواهد بود. دقت داشته باشید که در این مدل علاوه بر سیستم پدال گاز خودرو سیستم ترمزها نیز وارد خواهند شد تا فناوری بتواند در صورت نیاز بلافاصله سرعت خودرو شما را کاهش دهد.
یکی دیگر از کارکردهایی که میتوانیم برای ACC یا مدل تطبیقی عنوان کنیم، کمک به سیستم ایمنی خودرو است. در این فناوری اگر خیلی به خودرو جلویی نزدیک شوید شاهد اعلان هشدارهای صوتی و تصویری خواهید بود و در صورت لزوم ممکن است سیستم ماشین را به صورت کامل متوقف کند. البته شایان ذکر است که ممکن است توانایی و عملکرد آن در روزهای بارانی و آب و هوای بد با اختلال روبرو شده و نتوانید به خوبی از آن در خودرو خود استفاده کنید.
استفاده از کروز کنترل
برای اینکه بدانید دقیقا کارکرد کروز کنترل چیست و چه مزیتی را برای شما ایجاد مینماید، باید به صورت عملی از آن استفاده نمایید. از این رو تصمیم گرفتیم تا نحوه استفاده از آن را نیز به صورت مرحله به مرحله برای شما تشریح کنیم. دقت داشته باشید که نحوه استفاده از آن روی میزان ماندگاری آن نیز تاثیر خواهد داشت. بنابراین اگر نمیخواهید برای خرید لوازم یدکی تویوتا یا هر خودرو مدرن خارجی دیگری اقدام کنید، بسیار مهم است که با نحوه استفاده از Cruise Control به صورت دقیق آشنا شده باشید.
- گام 1: پا را روی پدال گاز فشار داده و سرعت خودرو خود را بر اساس شرایط جاده چه برای سرعت کم و چه برای سرعت بالا تنظیم کنید.
- گام 2: وقتی سرعت خودرو به سرعت مورد نظر شما رسید، نوبت فعال کردن Cruise Control است. دکمه آن را بزنید تا این عملیات انجام پذیرد. البته برای عدم حواس پرتی از قبل باید جای این دکمه را در خودرو خود کشف کرده باشید.
- گام 3: پا را از روی پدال گاز بردارید. اگر سیستم درست کار کند، سرعت ماشین دیگر کم و زیاد نخواهد شد.
- گام 4: چشمان خود را از جاده برندارید. زیرا در موقع شتاب گیری و انجام عملیات ممکن است یک حواس پرتی کوچک کار دست شما بدهد. از این رو از اول تا انتها نباید چشمان خود را از جاده بردارید.
- گام 5: اگر به دنبال افزایش شتاب و سرعت خودرو همزمان با فعال بودن Cruise Control تنها کافی است دکمه + را روی فرمان خودرو خود بزنید تا پدال گاز برای یک مدت بسیار کوتاه درگیر شود.
- گام 6: برای کاهش سرعت نیز تنها کافی است روی دکمه – بزنید یا اینکه پا را روی ترمز بگذارید. در اکثر خودروها البته بعد از فشار دادن پدال ترمز به صورت خودکار Cruise Control غیرفعال میشود.
دقت داشته باشید که نوع دکمهها و محل قرارگیری آنها در خودروهای مختلف متفاوت است و از قبل و در زمان پارک خودرو باید محل قرارگیری تمام این دکمهها را روی خودرو خود بدانید تا در زمان رانندگی خیلی حواس شما صرف پیدا کردن آنها نشود.
آیا می توانیم روی خودرو کروز کنترل نصب کنیم؟
بسیاری از رانندهها با این چالش روبرو هستند که آیا میتوانند این فناوری را روی خودرو خود که از قبلا به آن مجهز نیست داشته باشند؟ پاسخ این پرسش برای برخی از ماشینها مثبت و برای برخی منفی است. این موضوع به مدل و شرایط خودرو شما بستگی دارد. معمولا برای خودروهای مدرنی که Cruise Control را ندارند، نصب چنین فناوری به دلیل پیچیده بودن سیستم الکتریکی خودرو سخت و حتی نشدنی است. اما در خودروهای قدیمیتر که سیستم الکتریکی خیلی پیچیدهای ندارند، امکان استفاده از یک کیت جدید برای راهاندازی Cruise Control وجود دارد و میتوانید آن را نصب کنید.
کروز کنترل چه مزایایی دارد؟
برای اینکه شناخت شما نسبت به فناوری جذاب Cruise Control در خودرو افزایش یابد، لازم دانستیم مزیتها و معایب آن را نیز با شما در میان بگذاریم. مزیتهایی به شرح زیر را میتوانیم برای آن اشاره کنیم:
-
کاهش خستگی راننده مخصوصا در مسافتهای طولانی
- بالا بردن ایمنی رانندگی مخصوصا در مسیرهای سخت سراشیبی و سربالایی
- بهینه کردن میزان مصرف سوخت با حفظ سرعت خودرو و ثابت نگه داشتن دور موتور
- ایجاد یک رانندگی ایمن در محدوده سرعت مجاز
- امکان افزایش یا کاهش سرعت در آن تنها با یک ضربه روی یک دکمه
دقت کنید که چنین فناوری هر چند در خودروهای دندهای نیز استفاده شده و همان کارکرد را ایفا مینماید، اما در خودروهای دنده اتومات کارکرد بهتری را از آن شاهد هستیم. برای درک این موضوع باید بدانید که گیربکس چیست و استفاده از آن چه شرایطی در خودرو ایجاد مینماید.
کروز کنترل چه معایبی دارد؟
همچنین معایبی را نیز میتوانیم برای کروز کنترلها در خودرو تعریف کنیم که دقت به آنها نیز اهمیت خاص خود را دارد. برای اینکه شناخت شما نسبت به آن بیشتر شود، اتفاقاً باید توجه بیشتری به معایب داشته باشید تا مبادا رانندگی خود را به خطر بیندازید.
- این سیستم تنها در برخی از جادههای استاندارد و عریض امکان استفاده دارد.
- با توجه به امکان توقف کامل خودرو در برخی از مواقع، ممکن است ایمنی شما از پشت تحت خطر بیفتد.
- بالا بردن احتمال خواب آلودگی مخصوصا در زمانهای استفاده طولانی
- ضعیف شدن عملکرد در شب و تقریباً بیاستفاده شدن آن به دلیل دید پایین
- عملکرد ضعیف با خودروهای دنده دستی
اگر معایب کروز کنترل را یک بار دیگر به صورت دقیق مرور کنیم، به این نتیجه گیری خواهیم رسید که استفاده از آن در کشور ما با چالشهای زیادی روبرو است. در اکثر جادهها چه خیابانهای شهری در ترافیک و چه در جادههای بین شهری آسفالت کیفیت خوبی نداشته و جادهها نیز از نظر ابعاد و شرایط استاندارد نیستند. به همین دلیل این فناوری را کمتر میتوان به کار برد. از این گذشته متاسفانه فرهنگ رانندگی ضعیف ما ایرانیها نیز باعث شده تا معایب کروز کنترل در جادههای ایران بیشتر هم شود.
گاهی اوقات عملکردی را از رانندهها شاهد هستیم که عملا امکان استفاده ازای چنین تکنولوژیهایی را از ما سلب مینماید. در چنین مواقعی استفاده از آنها میتواند باعث بروز تصادفات و اتفاقات ناگواری گردد. توصیه میکنیم که معایب کروز کنترل را به صورت دقیق مطالعه کرده و به ذهن بسپارید تا مبادا استفاده از آن برای رسیدن به برخی مزیتها در نهایت باعث بروز اتفاقات ناگوار در زمان رانندگی شما گردد.
کدام خودروها کروز کنترل دارند؟
اگر به دنبال این هستید که کدام خودروها چنین فناوری در خود دارند، خیلی راه دوری نروید. لیستی از بهترینهای آن را برای شما تهیه کردهایم که به شرح زیر هستند:
- گریت وال C30
- MG 350
- گریت وال V5 اتومات
- ام وی ام 550
- گریت وال ولکس
- جک j5
- جک S5
- لیفان X60
- آریو Z300
- برلیانس H320
- برلیانس H330
- مزدا 3 نیو
- چری آریزو 6 اکسلنت
- چری تیگو 7 اکسلنت
- پژو 2008 اتومات
- میتسوبیشی لنسر
- برخی مدلهای دنا
- برخی مدالهای پژو 206
- برخی مدلهای پژو پارس
- اکثر مدلهای تویوتا
البته در این لیست خودروهای مدرن و بهروز اروپایی را در لیست قرار ندادیم.
جمعبندی
حالا به خوبی میدانید که کروز کنترل چیست و چه کارکردی در خودرو دارد. استفاده از این سیستم در زمان رانندگی حتما باید تحت تاثیر شرایط موجود باشد و نباید در استفاده از آن خیلی زیاده روی کنید. همچنین رانندگی ایمن و بیخطر باید اولویت اصلی شما در این باره باشد. در غیر این صورت استفاده از آن کارکرد خاصی نخواهد داشت. همچنین بسیار مهم است که آن را با سیستمهای محدود کردن سرعت نیز اشتباه نگیرید که فناوریهای متفاوتی در خودروهای مدرن امروزی هستند.