سنسور اکسیژن چیست و چه کاربردی در خودروهای امروزی دارد؟ شناخت علائم خرابی سنسور اکسیژن چه اهمیتی برای حفظ کیفیت خودروها دارد؟ خودروهای پیشرفته و مدرن امروزی با انواع مختلفی از سنسورها همراه هستند که هر یک از آنها کاربرد خاص خود را داشته و علائم خاصی را نیز به راننده نمایش می‌دهند. بروز هرگونه ایراد در بخش‌های مختلف موتوری خودرو با این سنسورها تشخیص داده شده و بلافاصله برای راننده به نمایش در می‌آید. پس باید درباره آنها بیشتر بدانیم.
درک هر چه بهتر نحوه عملکرد انواع سنسورها باعث می‌شود تا در کمترین زمان ممکن برای تعمیر و یا تعویض قطعات و لوازم خراب اقدام شده و هم سلامت خودرو و هم سلامت سرنشینان در بالاترین سطح ایمنی قرار گیرد. یکی از این سنسورهای پر کاربرد در خودروها سنسور اکسیژن است؛ بنابراین درک نحوه عملکرد آن باید در اولویت تمام رانندگان قرار گیرد.
خراب شدن این سنسور احتمالا شما را به سمت فروشگاه لوازم یدکی خواهد کشاند. اما خرابی سنسور اکسیژن را از کجا باید تشخیص دهیم؟ آیا راه حلی وجود دارد که خرابی های مرتبط با آن را به حداقل برسانیم؟ عدم دقت به روشن شدن چراغ Check Engine در زمان هشدار سنسور اکسیژن چه پیامدهایی برای خودرو شما خواهد داشت؟ برای هر راننده‌ای و هر کسی که از خودرو شخصی برای رفت و آمد استفاده می‌کند، شناخت این قطعه و علائم خرابی آن اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. در این مقاله در مجله آریان یدک در کنار شما هستیم تا به صورت کاملا تخصصی به بررسی علائم خرابی سنسور اکسیژن بپردازیم.
سنسور اکسیژن چیست
در اولین قدم باید بدانیم که سنسور اکسیژن چیست و این قطعه برای چه منظوری در خودروهای امروزی تعریف می‌شود. شناخت هر چه بهتر O2 Sensor باعث می‌شود تا شما نسبت به علائم خرابی و دلایل خرابی این قطعه نیز درک بهتری پیدا کنید. استفاده از سنسورها در طول تاریخ صنعت خودروسازی جهان به مرور رایج شده و هر چند سال یک بار شاهد اضافه شدن یکی از حسگرهای مورد استفاده در خودروها بوده‌ایم.
سنسور اکسیژن برای اولین بار در اواخر دهه 1960 توسط دکتر گانتر باومن (Dr. Gunter Bauman) اختراع و مورد استفاده قرار گرفت. همان طور که از اسمش پیداست، این سنسور قرار است سطح اکسیژن موجود در یک محیط را اندازه گیری کند. حسگرهای مورد استفاده معمولا امکان اندازه گیری سطح اکسیژن محیط‌های مایع و گاز را دارا هستند.
سنسور اکسیژن یا O2 Sensor در سال 1990 به تولید انبوه رسید و از آن زمان در اکثر خودروها مورد استفاده قرار گرفت. نحوه تولید و مواد اولیه به گار گرفته شده برای تولید این محصول نیز به مرور بهتر و مدرن‌تر شد. زیرکونیا (zirconia) و پلاتینیوم (platinum) از جمله مواد اولیه پر کاربرد برای تولید این حسگر هستند. همچنین از پوشش‌های سرامیکی نیز برای بالاتر بردن کیفیت این محصول استفاده می‌شود. استفاده از این قطعه الکترونیکی در حال حاضر در خودروها الزامی است.
خودروهای امروزی چند سنسور اکسیژن دارند؟
اکنون به خوبی می‌دانید که سنسور اکسیژن چیست. اما لازم به توضیح است که خودروهای امروزی لزوما یک سنسور اکسیژن نداشته و ممکن است در برخی از مدل‌ها شاهد استفاده از بیش از یک مورد از حسگرهای اکسیژن باشیم.
تعداد سنسورهای مورد استفاده در خودروها به سال ساخت، مدل، شرکت سازنده و البته قدرت موتور بستگی خواهد داشت. در مدل‌های جدیدتر و امروزی‌تر معمولا شاهد استفاده از 4 سنسور O2 هستیم. اما با توجه به شرایط موتوری در خودروها به صورت کلی می‌توان بیان کرد که:
- خودروهای 4 و 6 سیلندر خطی دارای 2 یا 4 O2 Sesor هستند.
- مدل‌های V6 و V8 4 O2 Sensor دارند.
- برخی از خودروهای 4 سیلندر هم با 2 O2 Sensor تولید می‌شوند.
البته علائم خرابی سنسور اکسیژن های مختلف و وظیفه آنها در خودرو تقریبا نزدیک به یکدیگر است و در همین مقاله شما می‌توانید به درک کاملی نسبت به علائم خرابی این حسگرها برسید. در نظر داشته باشید برای خرید لوازم یدکی لیفان و سایر کمپانی‌ها در تمام دسته‌بندی‌ها می‌توانید روی کمک آریان یدک حساب باز کنید.
سنسور اکسیژن کجاست
اما محل قرار گیری سنسور اکسیژن چیست؟ O2 Sensor با توجه به تعداد در نظر گرفته شده در موتور خودرو، در محفظه‌های مختلفی قرار می‌گیرد. محل قرار گیری این سنسور در منیفولد اگزوز خودرو شما و نزدیک به موتور خواهد بود. در این بخش وجود Sensor O2 لازم است زیرا آلاینده‌های هوا را به خوبی اندازه گیری کرده و مخلوط هوا و سوخت را به خوبی آنالیز می‌نماید.
همچنین در نزدیکی مبدل کاتالیزوری و صدا خفه کن نیز از این سنسور استفاده می‌شود. دقت کنید که کامپیوتر خودرو به تعداد حسگرهای O2 موجود، قرائت درصد O2 خواهد داشت.
کار سنسور اکسیژن چیست
اما وظیفه سنسور اکسیژن چیست و وجود این حسگر در خودروها چه ضرورتی دارد؟ برای اینکه اهمیت تعویض به موقع سنسور اکسیژن را بدانید لازم است تا با وظیفه این حسگر در موتور آشنا شوید. موتورهای بنزینی برای سوخت و ساز در داخل موتور نیاز به اکسیژن دارند. گاز O2 به عنوان گاز لازم برای سوزاندن بنزین در داخل موتور نیاز ضروری است و نبود و یا کمبود آن می‌تواند مانع از کارکرد صحیح موتور شود. بنزین و اکسیژن در موتور خودرو با نسبت مشخصی با هم ترکیب شده و حاصل این ترکیب ایجاد انرژی لازم برای به حرکت درآوردن پیشرانه‌ها و حرکت خودرو است. البته مقدار اکسیژن ترکیب شده در موتور با توجه به شرایط مختلف اعم از ارتفاع حرکت، دمای هوای بیرون، دمای موتور، فشار روی خودرو و فشار هوا ممکن است متفاوت باشد؛ اما به صورت ایده‌آل این نسبت برای اکسیژن به بنزین 14.7:1 است.
- در صورتی که اکسیژن کمتری در موتور خودرو وجود داشته باشد، مقداری از سوخت بعد از احتراق باقی می‌ماند.
- در صورتی که اکسیژن در موتور زیاد باشد، شاهد ایجاد سوخت بدون چربی در خودرو خواهیم بود.
هر دو این سوخت‌ها هم برای محیط زیست و هم برای خودرو شما مضر بوده و ممکن است باعث بروز مشکلات فنی متعددی در لوازم یدکی آن شوند. سنسور اکسیژن در واقع حسگری است که به صورت دائمی نسبت میان اکسیژن و بنزین موجود در محفظه احتراق را اندازه گیری کرده و در صورت نامتوازن بودن این نسبت آن را از طریق کامپیوتر خودرو به شما اعلام می‌دارد. با این حساب پاسخ سوال کار سنسور اکسیژن چیست نیز به سادگی زیر خواهد بود:
"کار سنسور اکسیژن خودرو اندازه گیری دائمی نسبت اکسیژن و بنزین در داخل موتور خودرو و اعلام هشدار به کامپیوتر در زمان به هم خوردن این نسبت از حالت ایده آل است."
معایب خراب شدن سنسور O2 چیست
در بند قبلی سعی کردیم تا به صورت کامل وظیفه این قطعه را در موتور خودرو برای شما تشریح کنیم. اما برای اینکه علت و علائم خرابی سنسور اکسیژن را نیز بهتر درک کنید، لازم است تا معایب خراب شدن این قطعه را با هم مرور نماییم. به صورت کلی خراب شدن این حسگر باعث می‌شود تا کامپیوتر خودرو (ECU) شما در زمینه ارائه سیگنال کاهش یا افزایش سطح اکسیژن خودرو به خوبی عمل نکند. این عیب همچنین باعث می‌شود تا:
- مصرف سوخت در خودرو شما افزایش پیدا کند.
- ECU نمی‌تواند به خوبی مقدار بنزین لازم را تشخیص دهد.
- وجود ضعف در روند شتاب خودرو و ضعیف شدن آن به مرور مشهود خواهد شد.
- آلوده شدن محیط زیست و موتور نیز می‌تواند دیگر عیب بزرگ خراب شدن حسگر اکسیژن باشد.
علت خرابی سنسور اکسیژن
یکی از نکات بسیار مهمی که باید به بررسی آن بپردازیم، علت خرابی سنسور اکسیژن است. البته شایان ذکر است که این قطعه از نظر شرایط نگهداری با قطعاتی مانند فیلتر هوا یا فیلتر روغن متفاوت بوده و نیاز به تعویض و بررسی دائمی آن وجود ندارد. اما با این حال مواردی وجود دارد که ممکن است ایرادات سنسور O2 را رقم بزنند.
حسگر اکسیژن ممکن است در اثر گذشت زمان و استفاده طولانی مدت فرسوده شده و کیفیت اولیه و اصلی خود را از دست بدهد. بسته به کیفیت تولید معمولا این حسگر دارای طول عمر 10 تا 20 هزار کیلومتر است و در این کیلومتر باید سرویس یا تعویض شود. در آریان یدک شرایط دسترسی به بالاترین کیفیت این محصول برای متقاضیان فراهم آمده است.
استفاده از سوخت‌های آلوده از دیگر مواردی است که می‌تواند علت خرابی سنسور O2 باشد. سوخت آلوده باعث رسوب روغن و کربن روی سنسور O2 شده و تخریب آن را به دنبال خواهد داشت.
علائم خرابی سنسور اکسیژن
اما علائم خرابی سنسور اکسیژن چیست و چه مواقعی باید برای تعمیر و یا تعویض این قطعه اقدام کنیم؟ علائم و هشدارهای مختلفی وجود دارند که با بروز آنها شما می‌توانید به بروز ایراد در Sensor O2 شک کنید. مهمترین این علائم به شرح زیر هستند:
- روشن شدن چراغ چک در داشبورد
- احتراق ناقص موتور در محفظه احتراق
- روشن نشدن یا بداستارتی خودرو
- کاهش قدرت موتور مخصوصا در شرایط سخت مانند سربالایی
- بوی نامطبوع حاصل از خام سوزی موتور
- بالا رفتن میزان مصرف سوخت
در ادامه هر یک از علائم خرابی سنسور اکسیژن را به صورت کامل برای شما تشریح خواهیم کرد.
- روشن شدن چراغ چک موتور
اولین مورد از علائم خرابی سنسور O2 روشن شدن چراغ چک موتور است. با روشن شدن این چراغ یکی از مواردی که باید مورد بررسی قرار بگیرد، Sensor O2 است. البته همان طور که می‌دانید روشن شدن چراغ چک در خودرو، تنها از جمله علائم خرابی سنسور اکسیژن نیست و ممکن است ایرادات دیگری هم این مشکل را به وجود آورده باشند. دلایلی مانند تمام شدن روغن، خراب شدن اویل پمپ، خرابی‌های رایج در اگزوز، کنیستر و مواردی از این دست را هم می‌توانیم به دلایل روشن شدن چراغ چک اضافه کنیم.
- احتراق ناقص موتور
احتراق ناقص موتور از دیگر علائمی است که می‌تواند نشان از بروز ایراد در حسگر اکسیژن داشته باشد. اگر به خوبی درک کرده باشید که سنسور اکسیژن چیست و وظیفه آن رد سیستم فنی خودرو چیست، به راحتی می‌توانید درک کنید که خرابی این قطعه می‌تواند روی کیفیت فنی موتور و شرایط احتراق در سیلندر تاثیر داشته باشد. در صورت بروز ایراد در سنسور اکسیژن عملا این قطعه دیگر نمی‌تواند کیفیت خوبی برای تشخیص میزان هوای ورودی به محفظه احتراق داشته باشد و شاهد احتراق ناقص موتور هم خواهیم بود. اتفاقی که می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت در خودرو نیز گردد.
- روشن نشدن موتور
هم چنین بد استارت خوردن و روشن نشدن موتور نیز از علائم خرابی سنسور اکسیژن است. برای درک این موضوع باید به خوبی بدانید که وظیفه سنسور اکسیژن چیست. وقتی سنسور O2 خراب شده باشد، عملا دیگر امکان تنظیم هوای ورودی به محفظه احتراق وجود نخواهد داشت و همه قطعات مرتبط با سیستم احتراق با چالش روبرو می‌شوند. در این مواقع با یک بار استارت زدن نیز موتور خودرو شما روشن خواهد شد.
- کاهش قدرت موتور
در مواقعی که احساس می‌کنید، قدرت موتور با افت روبرو شده و کارکرد همیشگی خود را ندارد، لازم است تا Sensor O2 مورد بررسی قرار بگیرد. اشاره کردیم که قدرت موتور تحت تاثیر فرایند احتراق در سیلندر است و اگر هر مشکلی در ترکیب ایده آل گاز و هوا پیش بیاید، قدرت موتور کاهش پیدا خواهد کرد. در چنین شرایطی یکی از قطعاتی که باید خرابی آن بررسی شود، همین سنسور O2 است.
- بوی نامطبوع مانند تخم مرغ فاسد
گوگرد حاصل از وجود سوخت اضافی ته نشین شده در موتور ممکن است باعث بروز ایجاد بوی بد مانند تخم مرغ فاسد را ایجاد نماید. این مهم ممکن است از علائم خرابی سنسور اکسیژن باشد.
- افزایش قابل توجه مصرف سوخت در خودرو
با به هم خوردن ترکیب مناسب هوا و سوخت در محفظه احتراق، که به دلیل ناتوانی سنسور O2 در تشخیص مقدار سوخت و اکسیژن مورد نیاز برای احتراق است، از این رو شاهد افزایش قابل توجه مصرف سوخت نیز خواهیم بود که کاملا طبیعی است.
آیا سنسور اکسیژن قابل تعمیر است؟
سوال بسیار مهم دیگری که در مقاله سنسور اکسیژن چیست باید به آن پاسخ دهیم، قابل تعمیر بودن یا نبودن این قطعه است. بسیاری از کاربران در زمان خرابی سنسور اکسیژن با این پرسش روبرو می‌شوند. واقعیت این است که معمولا طول عمر سنسور O2 بسیار زیاد است و به این زودی‌ها خراب نمی‌شود، اما در صورت خرابی معمولا امکان تعمیر آن وجود نداشته و باید آن را با یک سنسور جدید تعویض کنید. البته مراحل خاصی را نیز در زمان تعویض سنسور باید در نظر بگیرید که لزوم استفاده از خدمات تعمیرکار حرفه‌ای را برای تعویض آن نشان می‌دهد. استفاده از قطعات یدکی اصلی می‌تواند بهترین راه‌حل برای دستیابی به همان کیفیت قبلی این قطعه در ماشین‌های امروزی باشد.
بهتر است در صورت مشاهده علائم خرابی سنسور O2 حتما برای ارزیابی و حتی تعویض آن اقدام نمایید تا ایرادات بیشتری در خودرو شما بروز نکند.
تاثیر سنسور اکسیژن در شتاب خودرو
تاثیر سنسور اکسیژن در شتاب خودرو چیست و آیا کاهش شتاب خودرو را حتماً باید تحت تاثیر خرابی سنسور اکسیژن در نظر بگیریم یا خیر؟ برای اینکه نتیجه‌گیری دقیقی در این باره داشته باشیم لازم است تا نحوه عملکرد این سنسور و وظیفه آن را در سیستم فنی خودرو مرور کنیم. سنسور اکسیژن در واقع در تنظیم مخلوط هوا و سوخت در موتورهای احتراقی کاربرد داشته و هرگونه ایرادی در این سنسور می‌تواند به نوعی باعث به هم خوردن تنظیم مخلوط هوا و سوخت در خودرو شود. البته ترکیب سوخت و هوا در داخل سیلندر تحت تاثیر سیگنال‌های صادر شده از ECU است، اما قطعات و سنسورهایی مانند سنسور اکسیژن هستند که داده‌های لازم برای ارسال این سیگنال‌ها را به کامپیوتر خودرو در اختیار آن قرار می‌دهند.
بنابراین در صورت بروز هرگونه ایراد در سنسور اکسیژن عملاً نمی‌توانید کارکرد اصلی و اولیه را از آن انتظار داشته باشید و این موضوع می‌تواند منجر به به هم خوردن راندمان موتور و کاهش شتاب خودرو شود. موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانید خرابی‌ها و ایرادات سنسور اکسیژن از جمله ایرادات اولیه است که در زمان کاهش شتاب خودرو باید به بررسی آن بپردازید. معمولاً بعد از اینکه این سنسور کثیف شده و با گرفتگی‌هایی همراه می‌شود یا بدنه آن آسیب می‌بیند، کاهش شتاب خودرو یکی از مهمترین علائم خواهد بود. این موضوع مخصوصاً در خودروهای فرسوده و با طول عمر بسیار بالا با شدت بیشتری هم برقرار است.
سنسور اکسیژن پراید کجاست
سنسور اکسیژن پراید کجاست و پراید چند سنسور اکسیژن دارد؟ محل قرارگیری این سنسور معمولاً در خودروهای مختلف خیلی تفاوت زیادی با هم ندارد، اما در برخی مواقع ممکن است شاهد تفاوت‌هایی در این زمینه باشید. برای خودروهایی که در آنها از یک سنسور برای سنجش میزان اکسیژن استفاده شده باشد، معمولاً برای پیدا کردن آن باید به دنبال ورودی مسیر اگزوز باشید. این سنسور با قرار گرفتن در ورودی مسیر اگزوز می‌تواند میزان اکسیژن و گازهای خارج شده از محفظه احتراق را به راحتی اندازه‌گیری کند.
همچنین در خودروهایی که در آنها از دو سنسور برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن و گازهای خروجی از اگزوز استفاده شده باشد، برای پیدا کردن سنسور دوم باید سراغ خود اگزوز و قبل از کاتالیست بروید. پرایدهای قدیمی دارای یک سنسور و در مدل‌های جدید آن شاهد استفاده از دو سنسور برای این منظور هستیم. این سنسورها در پراید به سنسور بالا و سنسور پایین معروف هستند و معمولاً در صورت بروز ایراد و پایین آمدن کیفیت خودرو در شتاب و سرعت، بیشتر باید به دنبال تعویض سنسور بالا باشید.
جمع‌بندی
اکنون به خوبی می‌دانید که سنسور اکسیژن چیست و کاربرد آن در خودروهای امروزی نیز در چه مواردی می‌باشد. دقت کنید که حتما علائم خرابی سنسور اکسیژن را در ذهن داشته و این علائم را هر چند وقت یک بار مرور کنید. زیرا عدم توجه به این علائم ممکن است باعث بروز مشکلات بسیار زیادی برای خودرو شما شده و هزینه‌های چند برابری نسبت به تعویض این سنسور را نیز روی دست شما باقی بگذارد. در فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی آریان یدک در کنار شما هستیم تا O2 Sensor مورد استفاده در تمام برندهای خودرو را با قیمت مقرون به صرفه و همچنین در بالاترین سطح کیفیت برای شما فراهم آوریم.
