کنیستر چیست و چرا این قطعه تبدیل به یکی از مورد اعتمادترین قطعات در خودروهای امروزی شده است؟ شاید خیلی با خرابی Canister روبرو نشده‌اید و احتمالا درباره آن چیزهای زیاده نشنیده‌اید اما بهتر است بدانید کنیستر یک قطعه بسیار مهم در خودروهای امروزی است که وظایف بخصوصی نیز دارد. از کاهش اثرات زیست محیطی گازهای خارج شده از اگزوز گرفته تا جذب بخارات سمی خارج شده از بنزین در باک که البته حتما باید توسط یک کنیستر سالم انجام شود. در صورتی که با علائم خرابی کنیستر روبرو شدید، بلافاصله باید برای تعمیر و یا تعویض آن اقدام نمایید. راستی کنیستر قابلیت تعمیر دارد یا خیر؟
اگر همه چیز را درباره این قطعه نمی‌دانید، نگران نباشید. زیرا در این مقاله از مجله آریان یدک قرار است سیر تا پیاز آن را برای شما بررسی کنیم. از علائم خرابی کنیستر گرفته تا محل قرار گیری آن در ماشین و وظایف آن، همگی در ادامه بررسی خواهند شد. با ما همراه باشید.
کنیستر چیست
در اولین قدم باید بدانید که کنیستر چیست و چرا از این نام برای این قطعه استفاده شده است. واژه کنیستر در لاتین به معنی مخزن یا ظرف یا حتی قوطی به کار گرفته می‌شود. کنیستر یک قوطی است که در داخل آن کربن با زغال سنگ ریخته شده که به صورت مختصر به آن قوطی تبخیر (EVAP) نیز گفته می‌شود. این قوطی بخشی از سیستم کنترل انتشار تبخیری است که مانع از انتشار گازهای سمی موجود در مخزن بنزین در محیط می‌شود. از طرف دیگر همان گازها برای تامین انرژی موتور خودرو استفاده شده و راندمان موتور به حداکثر میزان خود می‌رسد.
با این حساب کنیستر را باید یک قوطی پر از زغال فعال بدانیم که قرار است به نوعی به مخزن بنزین خودرو متصل شده و بخارهای سمی ساطع شده از آن را جذب نماید. البته مانع از خروج بخارهای سمی از اگزوز خودرو نیز خواهد شد.
کنیستر کجاست
در بند قبلی تا حدودی درک کردید که کنیستر چیست و قرار است چه وظیفه‌ای را روی خودرو به نمایش بگذارد. یک سوال رایج دیگر درباره این قطعه این است که کنیستر کجاست و چگونه می‌توانیم آن را در ماشین پیدا کنیم؟ Canister معمولا در زیر ماشین و نزدیک به باک بنزین قرار می‌گیرد. البته قرار نیست با یک سر خم کردن آن را از زیر ماشین ببینید؛ زیرا با یک پوشش پلاستیکی به صورت کامل پوشانده شده است؛ اما برای تشخیص آن می‌توانید به دو پورت ورودی و خروجی که در کنار هم قرار گرفته دقت کنید. Canister را می‌توانید در جایی نزدیک به باک و اگزوز خودرو مشاهده کنید.
داخل قوطی کنیستر چیست
زغال سنگ. بله درون قوطی Canister از زغال سنگ پر شده است. زغال سنگ بهترین ماده برای جذب بخارات سمی بنزین است و برای خودروهای بنزینی استفاده از ذغال سنگ می‌تواند بهترین ایده باشد. از این رو در اکثر خودروها از زغال سنگ برای پر کردن Canister استفاده می‌شود. از این گذشته زغال سنگ به این زودی‌ها کیفیت خود را از دست نخواهد داد و ممکن است حتی تا پایان عمر خودرو نیز شاهد خرابی آن نباشید. البته موقع خرابی هم قرار نیست شما کمی چوب بسوزانید و به عنوان زغال درون این قوطی را پر کنید. هر چیزی استاندارد خاص خودش را در ماشین دارد.
البته بسته به برد خودرو ممکن است کیفیت مواد مورد استفاده در این قوطی متفاوت باشد. وقتی برای خرید لوازم یدکی لیفان اقدام می‌کنیم، نباید انتظار کیفیت مشابه با قطعات یدکی فولکس واگن را در آن داشته باشیم. دقیقا چنین شرایطی برای قطعاتی مانند Canister نیز وجود دارد.
وظیفه کنیستر چیست
یکی از مهمترین مباحث این مقاله این است که وظیفه کنیستر چیست و چه نیازی به وجود این قطعه در خودرو داریم؟ وقتی موتور ماشین شما خاموش است، باک بنزین می‌تواند بخارهای سمی را منتشر نماید که فضای خالی باک را پر خواهند کرد. وظیفه اصلی کنیستر این است که این بخارها را جذب کرده و مانع از پخش شدن آن رد هوا شود. این گازها به شدت برای بالا بردن راندمان موتور مهم هستند و بعد از روشن شدن موتور، شاهد وارد شدن آنها به چرخه احتراق خواهیم بود.
بنزین در حالت سکون دائما در حال تبخیر است و این تبخیر گازهای سمی از آن می‌تواند حتی محیط اطراف باک را نیز آلوده نماید. از این رو وظیفه دیگری که می‌توانیم برای Canister به آن اشاره کنیم، جلوگیری از آلودگی هوا و وارد شدن گازهای سمی به محیط زیست است. تمام این گازهای جذب شده نیز در یک فرایند مکش از موتور خودرو به داخل آن هدایت و می‌سوزند. این فرایند دائما در یک چرخه منظم در حال تکرار است.
نحوه کارکرد کنیستر
فرایند اجرای وظیفه کنیستر چیست و Canister چگونه می‌تواند به بالا رفتن راندمان موتور خودرو کمک کند؟ Canister از دو پورت ورودی و خروجی بهره می‌برد که پورت ورودی آن از باک بنزین خودرو وارد شده و پورت خروجی آن نیز به منیفولد یا مجرای هوا متصل می‌شود. کربن اکتیو موجود در این قوطی بخارات سمی ساطع شده در باک بنزین را به سمت خود جذب می‌نماید و آنها را در داخل قوطی به حالت محبوس نگه می‌دارد. در موقع روشن شدن موتور، مکش ایجاد شده از جریان هوا این گازها را به سمت موتور کشانده و در فرایند احتراق از آن استفاده می‌شود. دقت کنید که یک دریچه ورودی هوای آزاد نیز برای Canister در نظر گرفته می‌شود که با یک فیلتر برای جلوگیری از ورود ذرات و گرد و غبار پوشانده می‌شود.
اهمیت کنیستر در خودروها
اهمیت کنیستر چیست و آیا واقعاً این قوطی باید در خودرو باشد؟ وقتی صحبت از انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی‌های محیط زیست به میان می‌آید، خیلی از کاربران آن را جدی نمی‌گیرند؛ اما عواقب چنین شرایطی را احتمالا باید در آینده و بعد از گذشت چند سال در جامعه مشاهده کرد. Canister اهمیت بسیار زیادی برای جلوگیری از انتشار گازهای سمی به محیط زیست دارد و از این جهت یک قطعه بسیار مهم و حیاتی در خودروها محسوب می‌شود. از این گذشته با توجه به بازگرداندن تمام گازهای تبخیر شده از بنزین به بخش احتراق موتور، تاثیر بسیار زیادی روی راندمان موتور نیز دارد. به همین دلیل است که خرابی آن را نیز باید جدی بگیرید. در بسیاری از مواقع خراب شدن این قطعه می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه میزان مصرف سوخت در ماشین شما شود.
علائم خرابی کنیستر در ماشین
همان طور که در بالا اشاره کردیم کنیستر یک قطعه بسیار با دوام در خودروهای امروزی است و به این راحتی‌ها خراب نمی‌شود؛ اما با این حال با گذشت زمان و به وجود برخی از شرایط ممکن است شاهد خرابی آن نیز باشید. در همین راستا در این بخش تصمیم گرفتیم که علائم خرابی کنیستر را نیز با شما در میان بگذاریم. دقت به این علائم اهمیت بسیار زیادی برای شناسایی زود خرابی Canister داشته و می‌تواند حتی باعث جلوگیری از استهلاک خودرو و موتور خودرو شما نیز شود.
همچنین در کنار اینکه درک می‌کنید علائم خرابی کنیستر چیست باید به این موضوع هم دقت داشته باشید که همیشه تعمیر و تعویض یک قطعه در اسرع وقت می‌تواند باعث جلوگیری از افزایش هزینه‌های شما نیز شود. به همین دلیل لازم است تا به این موضوع دقت کافی داشته باشید تا مبادا ماشین شما با استهلاک بالا روبرو شده و مجبور به پرداخت هزینه‌های بسیار زیادی برای نگهداری از آن شوید.
1- روش شدن چراغ موتور
یکی از اولین و بارزترین علائم خرابی کنیستر روشن شدن چراغ موتور در داشبورد است. البته معمولا دلایل مختلفی برای روشن شدن چراغ موتور وجود دارد و مکانیک‌ها هم در همان اولویت اول سراغ بررسی Canister نمی‌روند؛ اما با این حال خراب شدن Canister می‌تواند یکی از دلایل روشن شدن چراغ موتور در خودرو شما باشد. ECU خودرو بلافاصله با شناسایی خرابی در Canister آن را به صورت یک هشدار در داشبورد ماشین شما نشان خواهد داد.
2- افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای از اگزوز
همچنین از دیگر علائم خرابی کنیستر می‌توانیم به بالا رفتن شدن و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از خودرو اشاره کنیم. اگر متوجه این موضوع شدید، یکی از اولین اولویت‌ها برای بررسی Canister است. البته اگر ماشین شما در تست آلایندگی هم رد شد و نتوانستید به نتیجه مناسب برسید، باید سراغ Canister بروید.
3- کاهش راندمان خودرو
دلایل بسیار زیادی وجود دارند که خراب شدن و معیوب شدن آنها باعث کاهش راندمان موتور خودرو می‌شود. به عنوان مثال اگر با علائم خرابی تسمه تایم در خودرو آشنا باشید، می‌دانید که این خرابی‌ها می‌توانند باعث کاهش راندمان موتور شوند. از کار افتادن Canister نیز می‌تواند یکی از دلایل این موضوع باشد. در صورت خرابی Canister ترکیب هوا و سوخت موتور در محفظه احتراق با چالش روبرو شده و موتور نمی‌تواند همان عملکرد اصلی خود را به نمایش بگذارد. ممکن است حتی در زمان استارت زدن نیز با چالش روبرو شوید؛ زیرا فشار بنزین وارد شده به داخل محفظه احتراق کمتر شده و این موضوع می‌تواند چنین نتیجه‌ای را در خودرو شما ایجاد نماید.
4- عدم امکان پر کردن کامل باک بنزین
از دیگر علائم خرابی کنیستر که اتفاقا خودتان هم می‌توانید آن را درک کنید، عدم امکان پر شدن باک بنزین است. وقتی Canister معیوب باشد، گازهای منتشر شده از بنزین راه فراری نداشته و در باک به دام می‌افتند. این مهم باعث می‌شود تا بخش قابل توجهی از باک خودرو شما توسط این گازها پر شده و عملا در زمان بنزین زدن نتوانید باک را به صورت کامل پر کنید. این مهم حتی می‌تواند یکی از نشانه‌های مسدود شدن خروجی Canister نیز باشد.
5- بوی سوخت در داخل خودرو و اطراف ماشین
همان طور که اشاره کردیم، یکی از اصلی‌ترین وظایف Canister جذب بخارهای سمی بد بو از داخل باک بنزین است. مسلما اگر این قطعه معیوب باشد، چنین عملکردی را در خودرو خود نخواهید دید و احتمالا در اطراف خودرو یا داخل آن می‌توانید بوی بسیار بدی را استشمام کنید. این بوی بد در طولانی مدت حتی ممکن است باعث سرگیجه گرفتن و سردرد نیز شود. در زمان رانندگی امکان از دست دادن هوشیاری نیز وجود خواهد داشت که می‌تواند خطر بزرگی برای شما بوده و سیستم ایمنی خودرو شما را با چالش روبرو سازد.
6- بالا رفتن مصرف سوخت
از دیگر نشانه‌های خرابی کنیستر در خودرو بالا رفتن قابل توجه میزان مصرف سوخت است. به دلیل تبخیر درصد قابل توجهی از بنزین، مصرف سوخت خودرو شما به میزان زیادی افزایش پیدا خواهد کرد و می‌توانید این موضوع را در میزان استفاده از بنزین به خوبی درک کنید. البته دلایل دیگری هم برای افزایش میزان مصرف سوخت وجود دارد که باید به آنها نیز دقت داشته باشید.
7- صدای تق تق
همچنین اگر شیلنگ Canister پاره شده باشد، ممکن است صدای تق تق از آن بشنوید. به صورت کلی صداهای مختلف نشان از خرابی یک قطعه در بخش فنی داشته و باید به آن رسیدگی کنید.
تعمیر کنیستر خراب
برخی از مکانیک‌ها در صورت مشاهد علائم خرابی کنیستر برای تمیز کردن آن اقدام می‌نمایند. این فرایند شامل برداشتن قوطی از خودرو و استفاده از دستگاه مکش هوا برای باز کردن مسدودی‌ها و تمیز کردن Canister می‌شود. این مهم کمک می‌کند تا دوباره Canister خودرو شما به حالت اولیه برگشته و همان راندمان قبلی را داشته باشد. البته باید توجه کنید که به هیچ وجه برای تمیز کردن آن از مایعات استفاده نکنید که برای همیشه آن را خراب کرده و دیگر قابل استفاده نخواهد بود. البته شایان ذکر است که تمیز کردن Canister خیلی توصیه نمی‌شود و در صورت مشاهده مسدودی و خرابی بهتر است آن را تعویض نمایید.
سوالات بسیار مهم درباره کنیستر خودرو
در این بخش برخی از مهمترین سوالات شما را درباره Canister در ماشین پاسخ می‌دهیم تا شناخت شما نسبت به آن بیشتر شده و بهتر درک کنید که کنیستر چیست و چه کارکرد مهمی در خودرو ایفا می‌نماید.
- آیا می‌توانیم کنیستر را دور بریزیم؟
از نظر فنی بله این امکان وجود دارد که شما این قوطی را از خودرو خود کنار بگذارید؛ اما احتمالا خودرو شما در تست آلایندگی رد خواهد شد.
- آیا بدون Canister می‌توان به راحتی رانندگی کرد؟
اگر منظور شما این است که خودرو حرکت می‌کند و شما به مقصد می‌رسید، بله همین طور است؛ اما با گذشت زمان علاوه بر انتشار بسیار زیاد گازهای سمی در محیط زیست، این گازها در باک بنزین نیز جمع شده و شاهد بوی بسیار تند بنزین در ماشین خود نیز خواهید بود.
- از کجا بفهمیم که کنیستر مسدود شده است؟
روشن شدن چراغ موتور یا انتشار بوی تند بنزین در داخل خودرو از جمله اصلی‌ترین نشانه‌های مسدود شدن Canister در ماشین هستند.
- آیا باید Canister را تمیز کنیم؟
واقعیت این است که نه هر روز و هر هفته اما در طول عمر خودرو چند بار اگر این قطعه را تمیز کنید، دیگر شاهد مسدود شدن و خرابی آن نخواهید بود. همچنین این موضوع باعث می‌شود تا استهلاک خودرو شما نیز کاهش پیدا کرده و نیازی به پرداخت هزینه‌های بالا برای نگهداری از آن نداشته باشید.
- طول عمر کنیستر چقدر است؟
در صورتی که از آن به خوبی مراقبت کنید، احتمالا تا پایان طول عمر خودرو می‌توانید از این قطعه استفاده کرده و از این نظر محدودیتی برای آن وجود ندارد.
